حذف الجبیر و پادرمیانی عراق مقدمه چرخش سیاست سعودی علیه سوریه

 

تصمیم احتمالی عربستان برای برکناری وزیر خارجه و درخواست برای میانجیگری عراق بین تهران و ریاض از نشانه‌های تلاش ریاض برای حذف نشدن از راه حل بحران سوریه است.

 

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، پایگاه خبری «عاجل» سوریه، در یادداشتی با عنوان «عراق دروازه حل بحران سوریه و عادل الجبیر قربانی تغییر سیاست عربستان» به تحلیل چرخش مواضع عربستان در پی تحولات میدانی اخیر در سوریه پرداخت.

در این یادداشت آمده است: مسائل متعددی رژیم آل سعود را به تجدید نظر در محاسبات خود و برنامه‌ریزی برای تغییر تدریجی سیاست‌هایش واداشته است  که از جمله آن بحران بین قطر و شیخ‌نشین‌ها و قبل از آن جنگ یمن و پیروزی‌های ضد داعش داعش در عراق و خرد شدن استخوان تروریسم در سوریه است که طی هماهنگی و همکاری بین دمشق و بغداد و با تلاقی ارتش‌های سوریه و عراق در مرز بین دو کشور نمود پیدا کرد.

حرف و حدیث‌ها از امکان حضور بسیج مردمی در نبردهای ضد داعش در داخل خاک سوریه در مناطق مرزی با همکاری فرماندهی سوریه و علاوه بر آن توافق روسیه و آمریکا درباره ایجاد مناطق کاهش تنش و سپس دست کشیدن واشنگتن از کمک به گروه‌هایی که معارض خوانده می‌شوند و به دنبال آن آغاز جنگ تسویه حساب بین گروه‌های مسلح و بازگشت قریب به  600 هزار آواره سوری به شهر و دیار خود پس از آزادی آن به دست ارتش سوریه و متحدانش از جمله عوامل دیگر در چرخش مواضع سعودی‌هاست.

عربستان در عین حال نمی‌خواهد خطایی کند که برگه‌های مانده در دستش که شامل معارضان ریاض، گروه ائتلاف (در ترکیه) و برخی گروه‌های مسلح مورد حمایت عربستان همچون جیش الاسلام را از دست بدهد.

سفر مقتدی صدر به امارات و خبرهای حاکی از درخواست عربستان برای میانجیگری بین ریاض و تهران و حسن نیت سعودی‌ها به ایران با احترام به حجاج ایرانی همگی سوال‌هایی درباره سیاست‌های جدید کشورهای منطقه و جهان در ارتباط با پرونده سوریه مطرح می‌کند.

«قاسم الاعرجی»، وزیر کشور عراق نیز اظهار داشت که در گفت‌وگو با مقامات سعودی شروع بهبود روابط با ایران را در احترام به حجاج ایرانی و اجازه دادن به آنها برای زیارت قبرستان بقیع خوانده است.

وی همچنین تاکید کرد که محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی از وی رسما برای میانجیگری بین ایران و ریاض با هدف مهار تنش بین دو کشور درخواست کمک کرده و پیش از آن ملک سلمان هم چنین درخواستی را داده بود.

همزمان بر پایه اطلاعاتی محرمانه، ولی‌عهد سعودی قصد دارد عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان را از این منصب عزل و شاهزاده خالد بن سلمان برادر کوچکش را که اخیر سفیر عربستان در آمریکا شده جانشین وی کند، بنابراین بین اظهارات وزیر کشور عراق، سفر مقتدی صدر به امارات و رابطه عربستان با عراق و ایران با تصمیم برکناری عادل الجبیر چیست؟.

عادل الجبیر نقش نوک پیکان شیعه ستیزی را ایفا می‌کند به گونه‌ای که وی چندین بار به جمهوری اسلامی به دلایل مذهبی و در راس آن داشتن عقاید مربوط به مهدویت تاخته بود و حتی ولی‌عهد سعودی نیز در همین خصوص  ایران را مورد حمله قرار داده و بارها با نثار اصطلاحات طائفه‌ای علیه ایران تحلیلگران را به پیش‌بینی احتمال وقوع جنگ مذهبی  بین ایران و عربستان سوق داده بود..

به نظر می‌رسد تحولات سیاسی و  میدانی در عراق و سوریه و تاثیر آن بر کشورهای منطقه، ریاض و رهبران تازه آن را به تفکر واداشته است به گونه‌ای که عادل الجبیر، قربانی رژیم جدید آل سعود می‌شود و در نهایت به بهانه اینکه وی عامل تنش در روابط با ایران و شعله کشیدن آتش اختلاف مذهبی بین دو کشور بوده است، کنار گذاشته می‌شود.

محمد بن سلمان می‌خواهد حکومت خود را از طریق تلطیف فضای ارتباط با دشمنان خود و در راس آن ایران آغاز کند و گام نخست در این خصوص را با مساله حفظ احترام حجاج ایرانی برداشت اما گام بعدی برکناری الجبیر از صحنه سیاسی عربستان است صرف نظر از اینکه برادرش یا فرد دیگری را جانشین وی کند .

درخواست ریاض از بغداد برای ایفای نقش میانجیگری با ایران و سفر مقتدی صدر به امارات، وجود توافق آمریکا و روسیه در سوریه،  پیشروی بزرگ ارتش سوریه در حومه‌های حمص و حماه و دعوت آن از گروه‌های مسلح در غوطه شرقی برای تسلیم شدن، دست برداشتن ائتلاف بین المللی از کمک به معارضان و متقاعد شدن آنکارا به فایده همکاری با مسکو  که خشم ترکیه از کمک آمریکا به کردها در آن تاثیر داشت؛ همه این وقایع عامل فراهم شدن زمینه تحول سیاسی بزرگ در منطقه است که  از حالا تا پایان سال جاری میلادی تقریبا به طور کامل نمودار می‌شود تا با پایان جنگ سنتی در سوریه، عربستان به امور و چالش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داخل خود مشغول شود.